بسمه تعالی

خلاصه گزارش پیمایش پیامدهای اجتماعی کرونا در شهر تهران

همه ­گیری کووید 19 از اواخر سال 2019 میلادی در دنیا آغاز شد و همچنان در تمام کشورها با درجات مختلف ادامه دارد. شیوع کرونا اثرات بسیاری بر جوامع و زندگی انسان‌ها گذاشته است، به طوری­که هیچ حوزه­ای از این بیماری بی تأثیر نمانده است. تقریباً رشد اقتصادی منفی در تمامی اقتصادهای بزرگ جهان در سال 2020 میلادی رخ داده و حداقل 4 میلیون انسان بر اثر این بیماری تا زمان تنظیم این گزارش به کام مرگ کشیده شده­اند. همچنین تعداد زیادی از کسب‌وکارها در اقصی نقاط جهان به­طور کامل یا بخشی از آن­ها تعطیل شده­اند.

مرکز افکارسنجی جهان با اجرای پیمایشی در سطح شهر تهران برخی از پیامدهای شیوع بیماری کرونا در ایران را مورد بررسی قرار داده است. یافته‌های این پیمایش که با بررسی نمونه‌ی تصادفی شامل 500 خانوار ساکن شهر تهران انجام شده است، نشان­دهنده پیامدهای قابل‌توجهی در زندگی مردم این شهر است. 96.8 درصد این خانوارهای عنوان کرده‌اند که ملاقات آن‌ها با دیگران کاهش پیدا کرده است. از میان خانوارهایی که دارای فرزند ازدواج کرده بودند تنها 21.4 درصد همچنان به‌میزان گذشته با این فرزندان در ارتباط هستند و تنها 16.6 درصد خانوارها به همان دفعات پیش از همه‌گیری کرونا به دیدار والدین خود می‌روند. دیدار با سایر اقوام، دوستان و آشنایان نیز در بیش از 95 درصد خانوارها کاهش داشته است.

40.5 درصد خانوارها دارای فرزند محصل دانش‌آموز و دانشجو بودند. از این میان 5.8 درصد تنها به بخشی از آموزش مجازی و مابقی به تمام کلاس‌های خود دسترسی داشته‌اند. درحالی که 52.9 درصد این محصلان با افت تحصیلی در جریان آموزش مجازی روبرو شده‌اند، تنها 13.7 درصد شاهد بهبود در تحصیل خود بوده‌اند. همچنین 72 درصد خانوارها کیفیت آموزش مجازی را پایین‌تر از آموزش حضوری ارزیابی کرده‌اند.

محدودیت‌های کرونایی تعاملات درون‌خانواری شهروندان تهرانی را در 40 درصد خانوارها افزایش داده است. بااین‌حال، کدورت میان اعضای خانوار در 20.2 درصد موارد نسبت به پیش از همه‌گیری بیشتر شده است.

کرونا باعث شده است که اعضای 41.3 درصد خانوارهای تهرانی کمتر از گذشته به پزشک مراجعه کنند و 39.7 درصد آن‌ها یکی از اقوام، دوستان و یا آشنایان خود را به‌دلیل ابتلا به بیماری کرونا از دست داده‌اند.

کرونا استفاده از رسانه‌ها را نیز تحت تأثیر قرار داده است. به‌گونه‌ای که 47.6 درصد خانوارهای تهرانی بیشتر تلویزیون تماشا می‌کنند، 25.6 درصد کتاب بیشتری می‌خوانند، 12.2 درصد روزنامه و مجلۀ کمتری مطالعه می‌کنند و درحالی‌که استفاده از رایانه در 85.1 درصد خانوارها به‌میزان گذشته است، اعضای 55.6 درصد خانوارها زمان بیشتری را با تلفن همراه خود سپری می‌نمایند.

ساعت کاری ماهانۀ 46.2 درصد سرپرستان خانوار شاغل در دوران همه‌گیری کرونا کاهش پیدا کرده است و فقط 5.1 درصد افزایش ساعات کاری را شاهد بوده‌اند.

 90.5 درصد خانوارهای تهرانی در یک‌سال گذشته محل سکونت خود را تغییر نداده‌اند که با توجه به اجاره‌نشینی بالای 40 درصد تهرانی‌ها قابل‌توجه می‌باشد. این جابجایی پایین می‌تواند ناشی از مصوبات ستاد ملی مبارزه با کرونا برای عدم صدور حکم تخلیه و تعیین سقف 25 درصدی برای افزایش اجاره‌بها بوده باشد. همچنین 43.7 درصد خانوارها عنوان‌کرده‌اند که خرید مواد غذایی و خوراکی در خانوار آن‌ها در دوران همه‌گیری کرونا کاهش داشته است. علاوه‌براین، 68.3 درصد خانوار‌ها کمتر از وسایل حمل‌ونقل عمومی استفاده می‌کنند و 87.9 درصد آن‌ها گفته‌اند که این کاهش به‌دلیل شیوع کرونا بوده است.

36.5 درصد خانوارها عنوان کرده‌اند که اعضای آن‌ها در یک‌سال گذشته به‌دلیل هزینه‌های پزشکی از مراجعه به پزشک یا تهیۀ دارو خودداری کرده‌اند، 60.9 درصد از این میزان پیش از شیوع کرونا چنین تجربه‌ای را نداشته‌اند. 73.8 درصد خانوارها نیز گفته‌اند که توانایی آن‌ها در تأمین هزینه‌های زندگی نسبت به پیش از شیوع بیماری کرونا (سال 1398) کاهش یافته است و 77.6 درصد وضعیت اقتصادی خود را بدتر از قبل ارزیابی کرده‌اند. همچنین 71.5 درصد کرونا را در وضعیت اقتصادی امروز خود کم‌وبیش مؤثر دانسته‌اند.

درمجموع، وضعیت اقتصادی 50.8 درصد خانوارهای تهرانی نسبت به پیش از شیوع بیماری کرونا افت کرده است. 46 درصد خانوارها تغییری قابل‌ملاحظه در وضعیت اقتصادی خود نداشته‌اند و تنها وضعیت اقتصادی 3.2 درصد تهرانی‌ها در این زمان بهبود یافته است.