بسمه تعالی
مصرف بخش جدایی ناپذیری از زندگی انسان است. انسانها تمام ساعت روز و در تمام روزهای سال مشغول مصرف هستند. از غذایی که میخورد و لباسی که بر تن دارد تا محصولات متنوع الکترونیکی که ساعتها کار و زندگی خود را با آنها میگذارند مصادیق مصرف انسان هستند. امروزه تقریباً تمامی محصولات مصرفی انسان در خارج از خانه و توسط واحدهای تولیدی و صنعتی بزرگ و کوچک ساخته میشوند. هر یک از این محصولات کارکرد خاصی دارند، یعنی نیاز خاصی را برطرف میسازند، قیمت خود را دارند و از کیفیت خاص خود برخوردار میباشند. علاوهبراین، بسیاری از این محصولات با نام و برندی خاص عرضه میشوند. لذا برند کالاهای مصرفی همواره در زندگی انسان حاضر هستند.
مؤسسۀ افکارسنجی جهان در شهریور ماه سال 1400 پیمایشی تلفنی را برای بررسی موارد موثر بر انتخاب کالاهای مصرفی و همچنین بررسی میزان آشنایی شهروندان تهرانی با برند محصولات مصرفی ایرانی و خارجی اجرا نمود. در این پیمایش 750 شهروند در تماس با شمارههای تلفن ثابت و همراه مورد پرسش قرار گرفتند. جامعۀ آماری مطالعه نیز تمامی تهرانیهای بالای 18 سال بودهاند. شمارههای مورد استفاده با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی ساده انتخاب شدهاند. 62 درصد شمارههای مورد استفاده در این پیمایش متعلق به منزل مسکونی و 38 درصد متعلق به تلفن همراه بوده است. علاوهبراین، 45 درصد پاسخگویان مرد و 55 درصد آنها زن بودهاند. پاسخگویان از 18 الی 71 سال سن داشته و میانگین سنی آنها 5/40 سال می باشد.
از میان معیارهای مطرح شده برای انتخاب یک کالا، برند تنها برای 8/15 درصد پاسخگویان، تأثیر بسیار زیادی داشته است. 1/61 درصد نیز تأثیر این معیار در خرید خود را زیاد ارزیابی کرده بودند. طراحی برای 5/10 درصد دارای تأثیر بسیار زیاد و برای 3/66 درصد دارای تأثیر زیاد بوده است. این میزان برای قیمت به ترتیب 5/30 و 9/57 درصد میباشد. تنها 1/2 درصد تأثیر تبلیغات در خرید خود را بسیار زیاد و 8/15 درصد آن را زیاد دانسته بودند. 1/81 و 9/17 درصد پاسخگویان نیز کیفیت را بهترتیب واجد تأثیر بسیار زیاد و زیاد برای انتخاب یک محصول دانسته بودند. درمجموع، کیفیت مهمترین معیار نمونه برای انتخاب یک محصول بوده و 6/71 پاسخگویان آن را تأثیرگذارترین معیار انتخاب خود عنوان کرده بودند. قیمت با 1/22 درصد، برند با 3/5 درصد و تبلیغات با تنها 1/1 درصد در رتبههای بعدی مؤثرترین معیارهای انتخاب محصول در میان نمونۀ پیمایش حاضر میباشند. طراحی نیز سهمی ناچیز دارد.
61/1 درصد پاسخگویان اعلام کرده اند که درصورت برابر بودن قیمت محصول مشابه ایرانی و خارجی محصول ایرانی را انتخاب میکنند و 9/38 درصد محصول ساخت خارج از ایران را در قیمت برابر ترجیح میدهند. علاوهبراین، 3/71 درصد گفتهاند که درصورت برابر بودن کیفیت محصول مشابه ایرانی و خارجی محصول تولید ایران را خواهند خرید و 7/28 درصد به دنبال محصول خارجی خواهند رفت.
آشنایی با برندها که ارزیابی آن، اصلی ترین هدف پیمایش بوده است با استفاده از چند پرسش مورد سنجش قرار گرفته است. در این پرسشها از پاسخگویان خواسته شده بود تا شناختهشدهترین برندهای ایرانی از نظر آنها، برندهای ایرانی که آنها را بیشتر مورد استفاده قرار میدهند، قدیمیترین برند ایرانی که به خاطر دارند، بهترین تبلیغی که از یک برند ایرانی به یاد میآورند، شناختهشدهترین برند خارجی از نظر آنها و برندهای خارجی که بیشتر از همه مورد استفاده قرار میدهند را نام ببرند. علاوهبراین، از آنها پرسیده شده بود که از نظر آنها کدام کشورها بهترین محصولات را تولید میکنند. از پاسخگویان خواسته شده بود که برای قدیمیترین برند و بهترین تبلیغ یک مورد و در سایر پرسشها سه برند را نام ببرند. برندهای نام برده شده، در پنج دستۀ لوازم خانگی و الکترونیکی، مواد غذایی و خوراکی، پارچه، پوشاک و لوازم مرتبط، لوازم آرایشی و بهداشتی و سایر قابل دسته بندی میباشند.
3/66 درصد پاسخگویان به پرسش شناختهشدهترین برند ایرانی پاسخ داده بودند. تعداد برندهای نام برده شده برای این سؤال بین 1 الی 6 مورد میباشد. بیشترین فراوانی نسبی نیز به دو برند با 3/41 درصد تعلق دارد. اشاره به سه، یک، چهار و شش برند نیز به ترتیب 7/31، 8/23، 6/1 و 6/1 درصد بوده است. از میان پاسخگویان، 27 درصد صرفاً به برندهای لوازم خانگی و الکترونیکی، 6/20 درصد صرفاً به برندهای مواد غذایی و خوراکی، 3/14 درصد صرفاً به برندهای پارچه، پوشاک و لوازم مرتبط، 7/12 درصد صرفاٌ به برندهای لوازم آرایشی و بهداشتی و 3/6 درصد صرفاً به برندهای سایر دستهها اشاره کردهاند. برندهای نام برده شده توسط 19 درصد پاسخگویان به این پرسش نیز در بیش از یک دسته جای میگیرد.
پاسخهای ارائه شده به این پرسش نشان میدهد که در میان لوازم خانگی برند پارس خزر با 7/12 درصد پاسخگویان به سؤال، اسنوا 11 درصد، امرسان با 3/6 درصد، آزمایش با 8/4 درصد و پاکشوما با 2/3 درصد بیشتر از سایر برندها در میان پاسخگویان شناخته شده بودهاند. برندهای آبسال، سایوان، ایکسویژن، ارج، گلدیران، سام، یخسازان، جنرال، پارس الکتریک، جنرال استیل، جیپلاس، سینجر و سپهرالکتریک سایر برندهایی هستند که در این دسته مورد اشارۀ پاسخگویان قرار گرفته اند.
در دستۀ مواد غذایی و خوراکی برندهای کاله با 19 درصد پاسخگویان به سؤال، مینو با 11 درصد، سون با 8/4 درصد و میهن، تک و دلپذیر هرکدام با 2/3 درصد شناختهشدهترین برندها در میان پاسخگویان این پرسش میباشند. سایر برندهای مواد غذایی و خوراکی که توسط پاسخگویان مورده اشاره قرار گرفتهاند نیز عبارتند از ترخینه، شیرینعسل، چوپان، اویلا، سنایچ، مهرام، مزمز، آبعلی، پگاه، گلها، زرماکارون، مانا و دومینو.
برندهای پارچه، پوشاک و محصولات مرتبط پس از دو دستۀ فوق بیشترین فراوانی را داشتهاند. در میان این برندها پاتنجامه 3/6 درصد پاسخگویان به سؤال، هاکوپیان 3/6 درصد، کفش ملی 8/4 درصد و چرم تبریز 2/3 درصد توسط پاسخگویان تکرار شدهاند. کفش تبریز، نساجی مازندران، چرم مشهد، جورابان، ایرانکتان، تنپوش، مقدم و هالیدی دیگر برندهای نام برده شده برای این پرسش هستند.
در دستۀ لوازم آرایشی و بهداشتی نیز برندهای گلرنگ با 3/6 درصد پاسخگویان به سؤال، شون با 3/6 درصد و مای، سریتا و لدورا هرکدام با 2/3 درصد بیشترین فراوانی نسبی را در میان پاسخها دارند. سپید، بس، صحت، پرژک، پرسیل، پنبهریز، گلباران، کالیستا، برک و سیگول سایر برندهای مورد اشاره در این دسته میباشند.
برندهایی که در میان پاسخه ای به این پرسش در دستۀ سایر قرار گرفتهاند نیز عبارتند از اسنپ با 8/4 درصد و علیبابا، بلوبانک، پرشیا، فرش کاشان و تپسی.
برندهای ایرانی مورد استفاد در میان پاسخگویان نیز شرایط کموبیش مشابهی با برندهای شناختهشده توسط آنها دارد. در این بخش که 56 درصد نمونه به آن پاسخ دادهاند تعداد برندهای نام برده شده در مجموع کمتر بوده است. در این میان 8/52 درصد یک برند، 1/32 درصد دو برند و 1/15 درصد نیز سه برند را نام برده بودند. در میان پاسخهای این سؤال 9/50 درصد تنها از برندهای مواد غذایی و خوراکی، 9/18 درصد تنها از برندهای لوازم خانگی و الکترونیکی، 8/3 درصد تنها از برندهای پوشاک و لوازم مرتبط، 3/11 درصد از برندهای لوازم آرایشی و بهداشتی، 7/5 درصد از سایر برندها و 4/9 درصد نیز از بیش از یک نوع برند نام بردهاند.
در میان پاسخهای موجود برای این پرسش در دستۀ مواد غذایی و خوراکی کاله 5/41 درصد پاسخگویان به سؤال، مینو 8/18 درصد، سون 3/11 درصد و میهن 3/11 درصد تکرار شدهاند. برندهای گلستان، پاژن، روژین، چوپان، زرماکارون، هراز، پگاه، سانی، مهرام، دلپذیر و یکویک نیز مورد اشاره قرار گرفتهاند. در میان لوازم خانگی و الکترونیکی نیز پارسخزر و اسنوا هرکدام 6/5 درصد و امرسان 7/3 درصد مورد اشاره قرار گرفتهاند. برندهای دیگری که از این دسته بیان شدهاند نیز عبارتند از پاکشوما، آبسال، سایوان، جیپلاس، سینجر، هیمالیا و جنرال.
در دستۀ لوازم آرایشی و بهداشتی شون با 5/7 درصد پاسخگویان سؤال بیشترین فراوانی را داشته و برندهای مای، اوه و پرسیل نیز مورد اشاره واقع شدهاند. سایر برندهای مورد اشاره برای کالاهای مورد استفاده هم عبارتند از اسنپ با 7/3 درصد و کفش ملی و چرم مشهد نیز نام برده شدهاند.
2/43 درصد پاسخگویان به پرسشی که برای شناسایی قدیمیترین برند ایرانی در ذهن آنها پرسیده شده بود پاسخ دادند که 39 درصد پاسخگویان به سؤال به لوازم خانگی و برقی، 5/41 درصد به مواد غذایی و خوراکی، 9/4 درصد به پارچه، پوشاک و لوازم مرتبط، 2/12 درصد به لوازم آرایشی و بهداشتی، و تعداد اندکی نیز به سایر برندها اشاره داشتهاند. پاسخهای ارائه شده برای این سؤال بهترتیب عبارت است از مینو با 5/19 درصد، پارسخزر، آزمایش، ارج و میهن هر کدام 8/9 درصد، جنرال استیل 9/4 درصد. کاله، گلرنگ، نوینچرم، مهرام، آبسال، تولیپرس، لدورا، سپهرالکتریک، تاید، یکویک، داروگر، قو، اشیمشی، پارس، کبریت توکلی، تیتاپ، سینجر، تاژ و جنرال نیز بیان شدهاند.
تنها 19 درصد پاسخگویان پرسشی را که بهترین تبلیغ کالای ایرانی را از نظر آنها جویا میشد پاسخ گفتهاند که 1/61 درصد آنها در دستۀ مواد غذایی و خوراکی، 2/22 درصد در دستۀ لوازم آرایشی و بهداشتی، 1/11 درصد در دستۀ لوازم خانگی و الکترونیکی و 6/5 درصد در دستۀ پارچه و لباس قرار میگیرند. برندهای مورد اشاره قرار گرفته در این پرسش عبارتند از اشیمشی 7/16 درصد پاسخگویان به سؤال و مینو 1/11 درصد. نوینچرم، فیروز، آبسال، سایوان، کاله، چیتوز، بس، تبرک، گلرنگ، برنج هاشمی، داروگر، میهن، دلپذیر و شهر فرش نیز در بین پاسخها دیده میشد.
پاسخگویان در رابطه با برندهای خارجی نیز مورد پرسش قرار گرفته بودند. پاسخهای ارائه شده برای برندهای خارجی هم مشابه برندهای ایرانی در همان چند دسته قابل طبقهبندی است. 2/84 درصد پاسخگویان به پرسش شناختهشدهترین برندهای خارجی با 1 الی 6 برند پاسخ داده بودند. درصد تعداد پاسخها به ترتیب سه برند 2/51 درصد، دو برند 30 درصد، یک برند 3/11 درصد، چهار برند 5 درصد و پنج و شش برند هر کدام 3/1 درصد است. پاسخهای ارائهشده به این صورت قابل دستهبندی میباشند: لوازم خانگی و الکترونیکی 3/61 درصد، بیش از یک نوع 8/23 درصد، پارچه، پوشاک و لوازم مرتبط 3/11 درصد، سایر 5/2 درصد و لوازم آرایشی و بهداشتی 3/1 درصد. جزئیات فراوانی نسبی محصولات مورد اشاره نیز به شرح زیر است:
لوازم خانگی و الکترونیکی: سامسونگ 70 درصد پاسخگویان به سؤال، الجی 65 درصد، بوش 15 درصد، سونی 75/13 درصد، اپل 75/13 درصد، پاناسونیک 5/2 درصد، و دوو، آیسنس، ناسیونال، فیلیپس و فلور نیز در بین پاسخها بودند.
پارچه، پوشاک و لوازم مرتبط: زارا 5/12 درصد، نایک 10 درصد، آدیداس 8/8 درصد، گوچی 8/3 درصد، منگو 8/3 درصد، ورساچه 5/2 درصد. به شنل، پولو، السی وایکیکی و کتون اشاره شده بود.
سایر برندهای مورد اشاره: بنز 10 درصد، بیامو 5/2 درصد. لورئال، لانکوم، کوکاکولا، پپسی، پورشه و نیوآ نیز مورد اشاره قرار گرفته بودند.
7/74 درصد پاسخگویان نیز به برندهای خارجی که بیشتر مورد استفاده قرار میدهند، اشاره کرده بودند. 3/49 درصد به این سؤال یک پاسخ، 7/43 درصد دو پاسخ و 7 درصد نیز سه پاسخ دادهاند. بررسی این پاسخها نشان میدهد که 1/83 درصد پاسخگویان تنها به برندهای لوازم خانگی و الکترونیکی، 9/9 درصد تنها به برندهای پارچه، پوشاک و لوازم مرتبط، 4/1 درصد تنها به برندهای لوازم آرایشی و بهداشتی و 6/5 درصد نیز به بیش از یک نوع برند اشاره کردهاند. فراوانی نسبی برندهای مورد اشاره توسط پاسخگویان در این پرسش بهصورت زیر میباشد:
لوازم خانگی و الکترونیکی: سامسونگ 83 درصد پاسخگویان به این پرسش، الجی 9/40 درصد، اپل 6/5 درصد، سونی و پاناسونیک هرکدام هرکدام 8/2 درصد. از تفال و دوو نیز نام برده شده بود.
سایر: آدیداس 7 درصد و نایک 6/5 درصد. برندهای السی وایکیکی، زارا، اچام، کوکاکولا، تفال، پورشه، مکلارن، بنز، منگو، پولو، شنل، دوو، بوسینی و لانکوم نیز در میان پاسخها دیده میشد.
جدول زیر مجموعۀ برندهای نامبردهشده توسط پاسخگویان را در پاسخ به پرسشهای این پرسشنامه نشان میدهد.
کشور سازنده | ایرانی | خارجی |
طبقه بندی برند | ||
لوازم خانگی و الکترونیکی | پارس خزر، اسنوا، امرسان، آزمایش، الجی، آبسال، سایوان، جنرال، پاکشوما، سام، سینجر، سپهر الکتریک، جنرال استیل، پارس الکتریک، ایکس ویژن، جیپلاس، یخسازان، گلدیران، هیمالیا، پارس | سامسونگ، الجی، اپل، سونی، بوش، پاناسونیک، فیلیپس، ناسیونال، دوو، فلور، تفال، مک |
مواد غذایی و خوراکی | کاله، مینو، میهن، سون، دلپذیر، تک، شیرین عسل، پگاه، ترخینه، دومینو، زرماکارون، اویلا، سنایچ، چوپان، مزمز، آبعلی، مهرام، مانا، سانی، روژین، یکویک، گلستان، پاژن، چیتوز، تبرک، تیتاپ، اشیمشی، هراز، برنج هاشمی | کوکاکولا، پپسی |
پارچه، پوشاک و لوازم مرتبط | پاتن جامه، هاکوپیان، چرم تبریز، چرم مشهد، کفش ملی، جورابان، ایران کتان، تنپوش، هالیدی، مقدم، نساجی مازندران، نوینچرم، کفش تبریز | زارا، نایک، آدیداس، گوچی، ورساچه، منگو، کتون، پولو، السی وایکیکی، بوسینی |
لوازم آرایشی و بهداشتی | گلرنگ، شان، مای، سریتا، لدورا، سپید، کالیستا، سیگول، پرسیل، پنبهریز، بس، صحت، پرژک، برک، گلها، گلباران، اوه، فیروز، تولیپرس، داروگر، تاید، تاژ، قو | نیوآ، لورئال، لانکوم، شنل |
سایر | اسنپ، تپسی، علیبابا، بلوبانک، پرشیا، فرش کاشان، شهر فرش، کبریت توکلی | بنز، بیامو، پورشه، مکلارن، اچام |
علاوه بر موارد فوق، از افراد پرسیده شده بود که بهنظر آنها کدام کشورها بهترین محصولات را تولید میکنند. 2/84 درصد به این پرسش پاسخ داده بودند. پاسخها از یک تا 6 کشور متغیر بوده، 3/36 درصد به سه کشور، 7/28 درصد به یک کشور، 8/18 درصد به دو کشور، 3/11 درصد به چهار کشور، 8/3 درصد به 5 کشور و 3/1 درصد به یک کشور اشاره کردهاند. بر اساس این پاسخها، آلمان 75 درصد پاسخگویان به پرسش، ژاپن5/62 درصد، آمریکا 5/52 درصد، فرانسه 5/17 درصد، ترکیه 5/12 درصد، کرۀ جنوبی 10 درصد، ایتالیا 25/6 درصد و انگلستان 5 درصد را به خود اختصاص دادهاند. از سوئد و تایوان نیز بهعنوان کشورهایی که بهترین محصولات را تولید میکنند، نام برده اند.
به نظر میرسد که تبلیغات برای تهرانیها از چندان اهمیتی برخوردار نیست. همانگونه که بر اساس بندهای فوق، تهرانیها در انتخاب محصول به تبلیغات اهمیت کمی میدهند، بیش از 50 درصد پاسخگویان منبع پیگیری تبلیغات را مشخص نکردهاند. 4/26 درصد پاسخگویان اینترنت، 7/20 درصد تلویزیون و مابقی نیز سایر منابع را بهعنوان منبع دنبال کردن تبلیغات معرفی کرده اند.
پاسخگویان خریدهای مصارف روزمرۀ خود را از منابع مختلفی تهیه میکنند. 7/38 درصد آنها از فروشگاههای کوچک و مغازههای محلی، 6/22 درصد از فروشگاههای آنلاین، 4/19 درصد از فروشگاههای زنجیرهای متوسط مواد غذایی و 4/19 درصد از فروشگاههای زنجیرهای بزرگ به این منظور استفاده میکنند. علاوهبراین، 7/52 درصد خریدهای اساسی خود را برای مدت زمان ماهانه، 3/33 درصد بهصورت هفتگی و 5/6 درصد بهصورت روزانه انجام میدهند. 5/7 درصد پاسخگویان نیز بازههای زمانی دیگری را برای خریدهای خود عنوان کرده اند.
در انتها از پاسخگویان پرسیده شده بود که اگر در زمان خرید هم پول نقد و هم کارت بانکی بههمراه داشته باشند هزینۀ خرید خود را چگونه پرداخت میکنند. 3/78 درصد گزینۀ کارت بانکی و 7/21 درصد گزینۀ پول نقد را انتخاب کرده بودند.
پاسخهای ارائه شده توسط پاسخگویان نشان میدهد که در مجموع برندهای لوازم خانگی در میان برندهای داخلی و خارجی برای افراد شناختهشدهتر از سایر برندها هستند. البته افراد با برندهای خارجی آشنایی بیشتری دارند. در زمینۀ مصرف نیز مواد غذایی و خوراکی در میان برندهای ایرانی و لوازم خانگی و الکترونیکی در میان بندهای خارجی بیشتر از سایر برندها توسط افراد بیان شدهاند. پاسخ بیشتر افراد به برندهای خارجی و مصرف این برندها از نکات قابلتوجه این پیمایش می باشد.
موسسه افکارسنجی جهان فعالیت خود را در سال ۱۳۹۷ و با کسب مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی آغاز کرده است.جامعۀ مدرن بهعنوان واقعیتی چندبعدی از پیچیدگی چشمگیری برخوردار بوده و مطالعه و شناخت آن نیازمند بررسیهای دقیق علمی میباشد. مؤسسۀ افکارسنجی جهان در راستای شناخت علمی این واقعیت و با هدف اجرای پیمایشهای اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی کارشناسانی توانمند را گردهم آورده است تا پاسخگوی نیازهای پیمایشی سازمانها و کسبوکارها باشد. ورلدپا در تمام مراحل اجرای طرحها متعهد به پیروی از اصول علمی بوده، از متخصصان مجرب حوزههای مختلف علوم اجتماعی در مطالعات خود بهره میگیرد. این مرکز آمادگی دارد تا سفارشهای کارفرمایان را در حوزههای مذکور با استفاده از ظرفیتهای علمی و اجرایی خود طراحی و اجرا نماید.
تهران، میدان شریفی، خیابان استاد حسن بنا، پلاک۹۶۶، واحد ۵
طراحی شده توسط خورشیدسافت